بهداشت وسلامت

کم کاری تیروئید نوزادان یا هیپوتیروئیدی

بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید که شایع ترین علت عقب ماندگی ذهنی در نوزادان می باشد ، بر اساس مطالعات انجام شده از حدود 4 سال قبل توسط دانشگاه های علوم پزشکی شیراز ، اصفهان ، شهیذ بهشتی تهران در هر 400 تولد زنده یک نوزاد مبتلا به کم کاری ماذرزادی  تیروئید میباشد . که میتوان با درمان بسیار ساده و سریع در مدت کمتر از 28 روز بعد از تولد از عواقب خطرناک این بیماری جلوگیری کرد .

سیستم  غربالگری نوزادان مجموعه ای از حداقل 6 نوع  فعالیت عمده است :

1.انجام نمومه گیری

2. انجام آزمایش

3. پیگیری ئ تایید نتیجه آزمایش

4.تشخیص بیماری

5.درمان و مراقبت بیمار

6. پایش و ارزیابی برنامه

نمونه گیری:

1- تنظیم و تکمیل فرم ثبت نام مشتمل است بر :

الف) سن نوزاد

ب ) مشخصات مادر

ح) سابقه بیماری

از نکات مهم سن نوزاد است که باید نوزاد حتما 3 تا 5 روزه بعد از تولد به مراکز نمونه گیری معرفی شود . از آنجایی که نوزادان قاعدتا یک روز بعد از تولد از زایشگاه ترخیص می شوند بنابراین حتما باید بین 3 تا 5 روز بعد از تولد به مراکز نمونه گیری مشخص شده مراجعه کنند . چون در هنگام تولد نوزاد  با یک پدیده افزایش TSH مادری ( هورمون تحریک کننده تیروئید ) روبروست که پس از گذشت زمان کاهش می یابد .

انجام نمونه گیری به سه صورت ممکن است :

1-وریدی که مزایا و معایبی دارد : از جمله مزایای آن انجام آزمایش های لازم  روی نمونه قابل انجام است  و در غربالگری مثبت تشخیص داده شده کاربرد دارد ، اما از معایب این روش آلودگی خونگیری و هزینه بری آن است .

2- بند ناف : با توجه به پدیده بحران TSH  که در بدو تولد نوزاد با آن رو به رو هستیم عملا غیر قابل انجام میباشد

3- پاشنه پا : بهترین گزینه مطرح می باشد . زیرا که بسیار سهل و آسان میباشد و مشکل آلودگی ندارد . هزینه بری کمتری دارد . و هر سه بیماری غربالگری TSH- G6PD-PKU قابل انجام است . بنابراین به راحتی سه قطره خون از پاشنه پا نوزاد توسط لانست یک بار مصرف ، روی کاغذ مخصوص گاتری گرفته می شود .

بهداشت دهان و دندان یکی از شاخص های مهم بهداشت عمومی است که بر سلامت کلی افراد تاثیر بسزایی دارد .

در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی ، مسئله افزایش حجم لثه ، حساس شدن مخاط دهان و تحریکاتی که در اثر عوامل محرک موضعی ایجاد میشود  بعذ خساس تری به خود می گیرد .

در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی  محیط دهان اسیدی شده و محیط اسیدی بهترین مکان برای تغذیه میکروب می باشد . محیط اسیدی دهان باعث تخریب مینای دندان و پوسیدگی می شود . التهاب لثه یکی دیگر از بیماری های شایع دهان می باشد .

خانم باردار باید پس از هر با استفراغ دهان خود را با دهانشویه جوش شیرین |(نصف قاشق چایخوری جوش شیرین دریک لیوان آب جوشیده سرد ) غرغره نمایند

در صورت وجود خونریزی از لثه نخ دندان کشیدن و مسواک زدن و همچنین غرغره آب نمک (نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد ) استفاده نماید و چنانچه خونریزی از لثه ادامه پیدا کرد به دندانپزشک باید مراجعه کند .

مراجعه زنان باردار به دندانپزشک باید در ماه های چهارم و پنجم و ششم بارداری انجام شود . زیرا اضطراب در ماه های اول امکان سقط جنین و در ما های آخر وی را به یک زایمان زودرس تهدید میکند

1)خونریزی ها

هر نوع خونریزی هنگام بارداری غیرطبیعی است . علل خونریزی در نیمه اول حاملگی (20 هفته اول ) عبارتند از : سقط ،حاملگی خارج رحم یا بچه خوره (مول) و در نیمه دوم حاملگی به علت جفت سرراهی و جداشدن زودرس جفت می باشد که تمامی موارد خطرناک میباشند و در صورتیکه مادر دچار لکه بینی و یا خونریزی شود باید سریع او را ارجاع داد . 

2) کم خونی

یکی از شایع ترین مشکلات در اغلب کشورهای در حال توسعه کم خونی مادر در دوران بارداری است . آمار نشان می دهد که 60 درصد زنان در سراسر جهان کم خون هستند . ضمنا 40 در صد مرگ ومیر هنگام زایمان ناشی از کم خونی شدید فقر آهن میباشد . کم خونی موجب زایمان زودرس ، وزن کم هنگام تولد ، تشدید خونریزی و افزایش عفونت هنگام زایمان می شود .

3)بیماری های قلبی:

بیماری قلبی یکی از مهمترین علل مرگ و میر مادران می باشد که یک درصد بارداری ها را دچار عارضه می کند . تغییرات قلبی عروقی که به طور طبیعی در دوران بارداری ایجاد می شود . اثر شدیدی بر بیماری های قلبی می گذارد از جمله این تغییرات افزایش برون ده قلب و افزایش تعداد ضربان قلب است . بنابراین هنگامی که خانمی با بیماری قلبی تمایل به بارداری داشته باشد باید تحت مشاوره قرار گیرد . و برای طی کردن این دوران باید تحت نظرپزشک متخصص باشد .

چند توصیه جهت پیشگیری از عوارض قلبی :

1- محدودیت فعالیت : خانم  باردار نباید کارهای سنگین انجام دهد و هر شب به مدت ده ساعت بخوابد و پس از هر وعده غذایی به مدت نیم ساعت دراز بکشد

2- جلوگیری از عفونت |: اقدام در زمینه جلوگیری از عفونت ریوی و تنفسی و در صورت بروز نشانه های عفونت باید سریعا به پزشک مراجعه کند .

3- تغذیه: از رژیم غذایی مادر مواد حاوی سدیم (نمک طعام  و...) باید حذف شود.

4- محل زایمان : زایمان این مادران حتما باید در مراکز مجهز انجام شود

عفونت ادراری :

میکروب بیش از حد طبیعی در ادرار را عفونت ادراری گویند . به علت آثار هورمونی و تغییراتی که به طور طبیعی در دستگاه ادراری زن باردار بوجود می آید و همچنین به علت فشار رحم به حالبها و مثانه این زنان شرایط مساعدی برای ابتلا به عفونوت های ادراری دارند .

مسمومیت حاملگی :

مسمومیت حاملگی به دو صورت پره اکلامپسی و اکلامپسی تعریف می شود .

پره اکلامپسی : عبارتست از فشارخون بالا همراه با وجود پروتئین (آلبومین ) در ادرار یا فشار خون بالا همراه با ورم اندام ها و زیاد شدن غیر معمول وزن بدن یا فشارخون بالا همراه با ورم و پروتئین در ادرار که ممکن است خفیف و یا شدید باشد .اگر این علائم همراه با تشنج باشد اکلامپسی است .

فشار خون بالا در دوران بارداری را می توان به شرح زیر بیان نمود :

الف- فشار خونی است که میزا ماکزیمم آن 140 میلی متر جیوه یا بالاتر و یا مینیمم آن 90 میلی متر جیوه یا بالاتر باشد .

ب - فشار خونی است که در مقایسه با فشار خون قبلی میزان ماکزیمم آن 30 میلی متر جیوه و میزان مینیمم آن 15 میلی متر جیوه افزایش یافته باشد .

دیابت و حاملگی

دیابت در باردری به دو شکل رخ می دهد :

1- ابتلا به دیابت در حین باردری

2 - ابتلا به دیابت قبل از بارداری

تعریف دیابت حاملگی :

عدم تحمل کربوهیدراتها به درجات مختلف که برای اولین بار طی بارداری بروز کرده یا تشخیص داده شود را دیابت حاملگی گویند .

جدول زمان انجام آزمایش های دوران بارداری :

هدف از آزمایش کامل ادرار :

در آزمایش ادرار وجود باکتزی (BAC) ، لکوسیت (WBC) ،آلبومین ، گلوکز کتون اهمیت دارد . در صورت مثبت بودن موارد فوق مادر باردار باید به پزشک مراجعه کند . در صورتی که نتایج آزمایش های اولیه طبیعی باشد نیازی به تکرار آزمایش ها وجود ندارد . اما در بیمارانی که افزایش وزن زیادی دارند و یا دچار افزایش فشار خون خون و بیماری قند هستند و یا شکایاتی مثل سوزش ادرار و تکرر ادرار دارند لازم است برای تکرار آزمایش ها و اقدامات بعدی به پزشک مراجعه کند .

تست گراویندکس

تست سرولوژی تشخیص حاملگی از طریق ادرار است که معمولا این آزمایش پس از 7 تا 10 روز بعد از تاخیر در دوره پریود ماهانه انجام می شود که دو حالت زیر را دارد :

1-مثبت: حامله است positive

2-منفی :حامله نیست negative